Mikrobiyologların on yıllarca süren araştırmalarla açıklığa kavuşturduğu karmaşık bir problem olan bakteri sorunu, yeni bir yapay zeka aracı tarafından iki günde çözüldü.

Londra’daki Imperial College’da Profesör José R Penadés ile ekibi yıllardır, bazı “süper bakterilerin” neden antibiyotiklere karşı dirençli olduğunu araştırıyorlardı ve sonunda bu soruyu yanıtladılar.

Penadés, Google’ın “eş-bilim insanı” aracına araştırmalarının temelindeki sorunu kısa bir bilgilendirmeyle açıkladığında araç, aynı sonuca 48 saat içinde ulaştı.

BBC’ye konuşan Penadés, araştırması henüz yayımlanmadığı için yapay zekanın bu sonucu kamusal alanda bulmuş olamayacağını söyledi ve aracın oluşturduğu sonuçları gördüğünde yaşadığı şoku anlattı.

“Biriyle alışverişteydim ve onlara ‘Lütfen beni bir saat yalnız bırakın, bunu sindirmem gerekiyor’ dedim.'”

Penadés, “Google’a bir e-posta yazıp ‘Bilgisayarıma erişiminiz mi var?’ diye sordum” diye devam etti.

Google, Penadés’in bilgisayarına erişimi olmadığını söyledi.

Bilim insanlarının bu sorunu araştırarak geçirdiği on yıl içinde araştırmanın sonuçlarını kanıtlama süreci de bulunuyordu, ki bu bile başlı başına birkaç yıl sürmüştü.

Ancak bilim insanları, araştırmanın başında bir hipoteze sahip olsalardı araştırmalarının birkaç yılına gerek kalmamış olacağını söylüyorlar.

Prof. Penadés’e göre yapay zeka aracı yalnızca onun çalışmalarını yeniden yaratmanın ötesine geçmişti.

“Mesele yalnızca başlangıç hipotezini doğru belirlemesi değil” diyor Penadés.

“Dört farklı hipotez sunmuştu ve hepsi de mantıklıydı. Bir tanesini ise biz hiç düşünmemiştik, şimdi bunun üzerinde çalışıyoruz.”

Süper bakteri tehlikesi

Araştırmacılar, antibiyotiklere dirençli ve tehlikeli bazı mikropların, yani süper bakterilerin nasıl oluştuğunu inceliyorlardı.

Hipotezleri, süper bakterilerin farklı bakterilerden oluşan kuyruklar yaratabildikleri ve bu sayede türler arasında yayılabildikleri.

Prof. Penadés bunu, süper bakterilerin evden eve ya da konak türden konak türe dolaşmalarına olanak sağlayan “anahtarları” olmasına benzetti.

Ancak önemli detay, bu hipotezin araştırma ekibi tarafından yaratılmış ve başka hiçbir yerde yayımlanmamış olması. Ekipten kimse bulgularını kamuoyuyla paylaşmamıştı.

Penadés de bunu memnuniyetle, Google’ın yeni yapay zeka aracını sınamak için kullandı.

Yalnızca iki gün sonra yapay zeka birkaç hipotez ortaya attı. İlk fikri, yani sunduğu ilk açıklama ise süper bakterilerin tıpkı araştırmada ortaya atıldığı gibi kuyrukları olmasıydı.

‘Bilimi değiştirecek’

Yapay zekanın etkileri yaygın bir tartışma konusu.

Destekçileri bilimsel gelişmelere önayak olacağını, muhalifleri ise istihdam olanaklarını daraltacağını söylüyor.

Prof. Penadés insanların kendisininkine benzer mesleklere dair endişelerinin neden “ilk tepki” olduğunu anladığını belirtiyor, ancak “aslında sizin elinizde çok kuvvetli bir araç” diye ekliyor.

Projedeki araştırmacıların, yapay zekanın gelecekte çok faydalı olacağına ikna olduklarını belirtiyor.

Penadés, “Bunun kesinlikle bilimi değiştireceğini hissediyorum” diyor.

“Olağanüstü bir şeyle karşı karşıyayım, ve bunun bir parçası olduğum için çok mutluyum.”

“Çok büyük bir maça çıkma fırsatı elde etmek gibi: Bununla sonunda bir Şampiyonalar Ligi maçı oynuyormuş gibi hissediyorum.”

Bakteriler Koronadan Daha Mı Tehlikeli?

Araştırmacı Dr. Paul De Barro, Fiji’de üç yıl süren çalışmasının ardından, “süpermikrop” olarak anılan antibiyotiklere dirençli bakterilerin “insan sağlığı için istisnasız en büyük tehdit” olduğu sonucuna vardı.

Guardian’ın haberine göre, Avustralyalı bilim insanı Dr. Paul De Barro, ilaca dirençli bakterilerin modern tıbbı “ortaçağa döndürebilecek” kadar büyük bir sağlık tehdidi olabileceğini savundu.

“Covid’in kötü olduğunu düşünüyorsanız, ilaca dirençli bakteriyle hiç karşılaşmak istemezsiniz” diyen Dr. Paul De Barro, “Bunun tereddütsüz olarak en büyük sağlık tehdidi olduğunu söylerken abarttığımı düşünmüyorum. Covid, antimikrobiyal direncin etkilerinin yanından bile geçemez” diyor.

İlaca dirençli bakteriler tüm dünyada halk sağlığını tehdit etmesine karşın, riskin son derece belirgin hale geldiği Pasifik’te, bölgenin hassas sağlık sistemini kırılma noktasına götürebilir.

Tıp dergisi British Medical Journal’da (BMJ) yer alan bir makale, Pasifik ülkelerinde antimikrobiyal dirençle ilgili resmi sağlık verisinin azlığını ve toplumsal bilinç eksikliğini masaya yatırıyor. Makalede, enfeksiyon hastalıklarının ve antibiyotik kullanımının yüksek oranlarda olmasının da riski artırdığı kaydediliyor.

Makaleye göre Pasifik ülkelerinin önündeki zorlu görev, ihtiyaç duyanların antimikrobiyallere erişimini tehlikeye atmadan, aşırı miktarda antimikrobiyal kullanımını kısmak.

Fiji, bir milyondan az nüfusuna rağmen dünyadaki en yüksek bakteriyel enfeksiyon oranına sahip. Ülkede aynı zamanda, hayvanlarda ve insanlarda yüksek düzeylerde tüberküloz görülüyor ve hastanelerde günde ortalama 2 diyabetik ampütasyon (diyabet sonucu uzuv kesimi) uygulanıyor. Tüm bunlar antibiyotik kullanımını tetikliyor.

KAYNAK: BBC TÜRKÇE