Türkiye’nin Çekirdeksiz Kuru Üzümdeki Dünya Liderliği

Türkiye, çekirdeksiz kuru üzüm üretiminde ve ihracatında dünya lideri konumunu sürdürerek 2024/25 sezonunda dikkat çekici bir başarıya imza atıyor. Manisa, Denizli ve İzmir illerinin oluşturduğu bereketli üçgende, 55 bin üreticinin emeğiyle yetiştirilen çekirdeksiz kuru üzüm, uluslararası pazarlarda büyük rağbet görmeye devam ediyor.

Ege İhracatçı Birlikleri Sürdürülebilirlik ve Organik Ürünler Koordinatörü ve Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Ali Işık’ın verdiği bilgilere göre, 2024/25 sezonunun ilk yarısında çekirdeksiz kuru üzüm ihracatı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla değer bazında yüzde 13’lük bir artış gösterdi. Bu artışla ihracat geliri 274 milyon dolardan 310 milyon dolara yükseldi. Türkiye, sezona 176 bin tonluk bir ihracat hedefiyle başlamıştı ve bu hedefin yüzde 55’i, yani yaklaşık 97 bin tonu, sezonun ilk altı ayında gerçekleştirildi. Bu rakamlar, Türk kuru üzüm sektörünün hem ekonomik hem de stratejik açıdan ne denli güçlü bir konumda olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.

İklim Değişikliğinin Rekolteye Etkisi

Ancak, sektörün başarısı kadar karşılaştığı zorluklar da dikkat çekiyor. İklim değişikliği, son yıllarda tarım sektöründe olduğu gibi çekirdeksiz kuru üzüm üretiminde de etkili bir faktör olarak öne çıkıyor. Mehmet Ali Işık, iklim değişikliğinin rekolte üzerinde ciddi kayıplara yol açtığını ifade ederek, 2024/25 sezonu için öngörülen 236 bin tonluk rekoltenin bu olumsuz etkiler nedeniyle gerçekleşmediğini belirtti.

Rekoltedeki bu düşüş, ihracat miktarlarında da kendini gösterdi. Geçen sezonun ilk yarısında 129 bin 416 ton olan çekirdeksiz kuru üzüm ihracatı, bu yıl yüzde 32’lik bir azalmayla 87 bin 489 tona geriledi. Bu durum, üretim miktarındaki azalmanın ihracata doğrudan yansıdığını gözler önüne seriyor. Öte yandan, dünya genelindeki çekirdeksiz kuru üzüm ticaretine bakıldığında, 2024/25 sezonunda 598 bin tonluk bir ihracat öngörüsü bulunuyor. Bu rakam, Dünya Çekirdeksiz Kuru Üzüm Üretici Ülkeler Konferansı’nda yapılan tahminlere dayanıyor ve Türkiye’nin bu pazardaki lider konumunu koruduğunu kanıtlıyor.

İhraç Fiyatlarındaki Yükseliş ve Üreticinin Kazancı

Rekoltedeki düşüşe rağmen, çekirdeksiz kuru üzümün ihraç fiyatlarında yaşanan artış, sektör için sevindirici bir gelişme oldu. Mehmet Ali Işık, geçen sezon ton başına ortalama 2 bin 120 dolar olan ihraç fiyatının, bu yıl yüzde 67’lik bir artışla 3 bin 550 dolara yükseldiğini açıkladı. Bu çarpıcı yükseliş, Türk üreticilerin kaliteli ve gıda güvenliği standartlarına uygun üretim yapmasının bir sonucu olarak görülüyor.

Üreticiler, emeklerinin karşılığını fazlasıyla alırken, Türkiye’nin kuru üzümdeki marka değeri de uluslararası arenada perçinlenmiş oldu. Işık, bu başarının sürdürülebilirliğini sağlamak adına önümüzdeki dönemde de çalışmaların hız kesmeden devam edeceğini vurguladı.

Bu kapsamda, Tarım ve Orman Bakanlığı, araştırma enstitüleri, üniversiteler, ticaret borsaları ve ihracatçı firmalarla iş birliği içinde üreticilere ve paydaşlara yönelik bilgilendirme faaliyetleri yürütülüyor. Son dönemde gerçekleştirilen Kuru Üzüm Teknik Kurulu toplantıları, Bitki Koruma Ürünü Bayileri toplantıları ve Üzüm Çalıştayı gibi etkinlikler, sektördeki güncel gelişmelerin tüm paydaşlarla paylaşılmasını sağladı.

Avrupa Pazarı ve İngiltere’nin Tercihi

Türkiye’nin çekirdeksiz kuru üzüm ihracatı, 2024/25 sezonunun ilk yarısında 77 ülkeye ulaşarak geniş bir coğrafyaya yayıldı. Bu ülkeler arasında İngiltere, Türk üzümünün en büyük alıcısı olarak öne çıkıyor. İngilizler, geleneksel 5 çayı keyfini Türk üzümlü keklerle taçlandırırken, Türkiye’den İngiltere’ye yapılan kuru üzüm ihracatı yüzde 50’lik bir sıçramayla 59 milyon dolardan 88,5 milyon dolara yükseldi.

Hollanda ise yüzde 10’luk bir artışla 36 milyon dolardan 40 milyon dolara ulaşan ithalatıyla ikinci sırada yer aldı. İtalya, geçen sezonun aynı döneminde 23,6 milyon dolar olan ithalatını yüzde 32 artırarak 31,3 milyon dolara çıkardı ve Almanya’yı geride bırakarak üçüncü sıraya yerleşti. Avrupa ülkeleri, Türkiye’nin çekirdeksiz kuru üzüm ihracatında aslan payını almaya devam ediyor. Toplam 310 mily aon dolarlık ihracatın yüzde 85’ine denk gelen 263 milyon dolarlık kısmı, Avrupa pazarlarına gerçekleştirildi.

Sektörün Geleceği ve Sürdürülebilirlik Çalışmaları

Türkiye’nin çekirdeksiz kuru üzüm sektörü, hem ekonomik getirisi hem de uluslararası prestijiyle ülke tarımının gurur kaynaklarından biri olmaya devam ediyor. İklim değişikliği gibi zorluklara rağmen, artan ihraç fiyatları ve güçlü pazar talebi, sektörün geleceğine dair umutları artırıyor. Mehmet Ali Işık ve ekibinin liderliğinde, sürdürülebilirlik ve kalite odaklı çalışmalarla Türkiye, dünya çekirdeksiz kuru üzüm pazarındaki liderliğini daha uzun yıllar sürdürecek gibi görünüyor. (Kelime sayısı: 604)