2025 Kredi Hacminde Reel Büyüme

Ekonomik aktivite ve büyüme dinamikleri açısından önemli bir gösterge olan bankacılık sektörü, günümüzde kredi piyasasının hareketliliğiyle yakından ilgilidir. Özellikle, son iki ayda küresel ve ulusal gelişmelerin etkisiyle ortaya çıkan belirsizlikler ve gerilimlere rağmen, bankaların üretici ve tüketici kesimlere açtığı kredi hacmi reel anlamda büyümeye devam ediyor. Bu durum, ekonomik göstergelerin ve piyasa beklentilerinin şekillenmesinde kilit rol oynuyor.

Kredi Toplam Hacmindeki Artış

Bankacılık sektörünün toplam kredi toplamındaki artış, ekonominin canlılığını ve finansal istikrarını gösteriyor. Türkiye’de bankaların toplam kredi hacmi, ilk beş ayda önemli bir büyüme kaydetti. Bu dönemde, toplam kredi hacmi yüzde 18,9 oranında büyüyerek yaklaşık 2 trilyon 998 milyar liralık net artışla 18 trilyon 898,5 milyar liraya ulaştı. Bu büyüme, hem reel hem de enflasyondan arındırılmış veriler ışığında değerlendirildiğinde, ekonomideki canlılığı ve kredi kullanımındaki yüksek talebi gösteriyor.

Enflasyon ve Reel Büyüme

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre, ilk beş ayda enflasyon yüzde 15,09 seviyesinde gerçekleşti. Bu enflasyon oranı, toplam kredi stokunun büyümesini enflasyonun üzerinde tutarken, reel bazda yüzde 3,3’lük bir genişleme ortaya koydu. Bu reel artış, ekonomik faaliyetlerin canlılığını ve kredi kullanımındaki artışı net bir şekilde ortaya koyuyor.

Kredi Stoklarındaki Dağılım ve Sektörel Paylar

Bankacılık sektörünün toplam kredi stokundaki büyümede, özellikle ticari kredilerin büyük payı bulunuyor. Ticari krediler, sektörün yüzde 76,2’sini oluşturarak, üretim, yatırım ve istihdamın finansmanında kritik rol oynuyor. Ayrıca, son dönemde tüketicilerin en önemli finansman araçlarından biri haline gelen bireysel kredi kartı kullanımındaki artış da toplam kredi hacmine olumlu katkı sağladı.

Faiz Artışlarına Rağmen Büyüme Devam Ediyor

Kredi hacmindeki büyüme, özellikle dış ve iç politikadaki gerilimler ve küresel ticaret savaşlarının etkisiyle yükselişe geçen kredi faizlerine rağmen sürdü. 19 Mart’tan itibaren iç politikadaki gelişmeler ve küresel ekonomik belirsizlikler, Merkez Bankası’nın faiz politikalarını yeniden gözden geçirmesine neden oldu. Siyasi gerilimler ve ABD ile yaşanan ticaret savaşları sürecinde, Merkez Bankası faizleri artırmak zorunda kaldı. Bu durum, faizlerin yükselmesine rağmen kredi talebinde bir yavaşlama yerine, artışın devam etmesi dikkat çekiyor. Bu da, piyasanın büyüme ihtiyacını ve kredi kullanımıyla ekonomiyi destekleme isteğini gösteriyor.

Ticari Kredilerde Yüksek Artış ve Ekonomik Büyüme

Sanayi ve üretim sektörlerine yönelik kredi kullanımı, ekonomik büyümenin temel taşlarından biridir. Son beş ayda, ticari ve diğer kredilerin toplam hacmi 2 trilyon 311,3 milyar liralık net artışla 14 trilyon 405,1 milyar liraya ulaştı. Bu artış, yüzde 19,1’lik cari büyümeye karşılık geliyor ve enflasyonla indekse edildiğinde reel büyümenin yüzde 3,5 civarında olduğunu gösteriyor. Özellikle, faiz indirimleri ve üretim alanındaki canlanma, kredi talebini artırdı. Mart sonu itibarıyla, toplam ticari kredi hacmi 13,5 trilyon liraya yükseldi. Son iki ayda yaşanan iç ve dış gerilimlere rağmen, kredi kullanımında artış eğiliminin sürdüğü gözleniyor. Bu durum, ekonomik büyüme ve yatırım ortamının desteklenmesi açısından olumlu bir göstergedir.

Bireysel Kredi Kartlarındaki Hızlı Büyüme

Tüketici kredileri ve özellikle kredi kartları, son dönemde hızlı büyüme gösteriyor. Enflasyon ve parasal sıkılaştırma politikaları nedeniyle, tüketicilerin kredi kullanımı kısıtlanmış olsa da, kredi kartları kullanımı artarak devam ediyor. İlk beş ayda, bireysel kredi kartı borç bakiyeleri 385,6 milyar lira artışla 2 trilyon 180,6 milyar liraya ulaştı. Bu, yüzde 21,5’lik net artış ve reel bazda yüzde 5,6’lık büyümeye işaret ediyor. Taksitli kart borçları, yüzde 15,9 artışla 730,2 milyar liraya, taksitsiz (tek çekimlik) borçlar ise yüzde 24,2 artışla 1 trilyon 450,4 milyar liraya yükseldi. Bu artış, tüketicilerin borçlanma eğiliminin devam ettiğini ve finansman ihtiyaçlarının karşılanmasında kredi kartlarının önemli bir araç olduğunu gösteriyor. Ayrıca, bu gelişmeler, tüketici harcamalarının ve talebin sürdürülebilirliği açısından da dikkat çekici.

Tüketici Kredilerinde Genel Seyir ve Kredi Türlerine Göre Durum

Yılın ilk beş ayında, toplam tüketici kredilerinin hacmi yaklaşık 301 milyar lira artışla 2 trilyon 312,7 milyar liraya yükseldi. Bu rakamın yaklaşık 528 milyar lirası ihtiyaç kredileri, 575,6 milyar lirası konut kredileri ve 61,6 milyar lirası taşıt kredilerinden oluşuyor. İhtiyaç kredileri, yüzde 15 oranında büyüyerek 250,6 milyar lira artış gösterdi. Konut kredileri ise 64,3 milyar lira artışla 575,6 milyar liraya yükseldi. Tüketici kredilerinde, toplamda reel anlamda yüzde 0,1’lik küçük bir daralma yaşandı. Bu durum, enflasyon ve faiz oranlarındaki değişikliklerin etkisini gösteriyor. Kredi türlerine göre bakıldığında, ihtiyaç kredileri ve konut kredileri büyüme eğiliminde olsa da, taşıt kredisi hacmi net olarak 14 milyar lira azaldı. Bu da, tüketicilerin taşıt alımlarında temkinli davranmaya başladığını gösteriyor.

Faizlerdeki Yükseliş ve Politika Gelişmeleri

Merkez Bankası’nın faiz politikası, son dönemde piyasada önemli bir etken olmaya devam ediyor. Aralık ayında başlayan faiz indirimleri, mart ayındaki ani faiz artışları ve sonrasında gelen dalgalanmalar, kredi faizlerinin gelişimini yakından etkiledi. İhtiyaç kredilerinde, faiz oranları martta yüzde 62,73 seviyesine yükseldi. Aynı şekilde, ticari kredilerin faiz oranları da yüzde 55,2’den yüzde 61,51’e çıktı. Konut ve taşıt kredilerinde de faiz artışları gözleniyor. Bu gelişmeler, kredi maliyetlerinin yükselmesine ve tüketici ile üretici arasındaki maliyet dengesine doğrudan yansıyor.

Merkez Bankası’nın Gelecek Politika Kararları ve Ekonomik Beklentiler

Merkez Bankası, faiz oranlarını sabit tutma veya artırma yönünde çeşitli beklentilere sahiptir. Kasımda yüzde 50 olan politika faizi, martta yüzde 42,5’e kadar indirilmiş, ardından iç ve dış gelişmeler nedeniyle tekrar yüzde 46’ya yükseltilmişti. 17 Nisan ve 19 Haziran toplantılarında, faiz kararları piyasa beklentilerine göre şekillenecek. Faiz kararları, enflasyonla mücadele, finansal istikrar ve ekonomik büyüme açısından kritik öneme sahip. ABD’deki iç politik gelişmeler ve küresel ekonomik hareketlilik, Türkiye’nin faiz politikası üzerinde belirleyici olmaya devam ediyor. Sabit tutma veya faiz artırma yönünde olası kararlar, kredi maliyetlerini ve yatırım ortamını doğrudan etkileyebilir.

Yıllık Artış ve Toplam Kredi Hacmindeki Gelişmeler

Yılın ilk beş ayında, bankacılık sektörü toplam kredi hacmi, bir yıl öncesine göre yaklaşık 5,4 trilyon lira arttı. Bu artış, yüzde 39,8 oranında büyümeye tekabül ediyor. Reel anlamda ise, yüzde 3,2’lik genişleme yaşandı. Ticari krediler, toplamda 4 trilyon lira üzerinde net artış gösterdi ve reel bazda yüzde 2,5 büyüdü. Tüketici kredileri ise 626 milyar lira artışla yüzde 37,1 cari büyüme ve yaklaşık yüzde 1,3 reel büyüme kaydetti. Bireysel kredi kartlarındaki borç bakiyesi ise, son bir yılda yüzde 49,9 artışla 725,9 liralık net büyüme sağladı. Bu, enflasyonun çok üzerinde bir artış oranıdır ve tüketici finansmanındaki yüksek talebi gösterir.

Sonuç: Ekonomik Aktivitede Kredi Rolü ve Gelecek Eğilimler

Son dönemdeki veriler, Türkiye ekonomisinde kredi kullanımı ve bankacılık sektörünün büyüme dinamiklerinin devam ettiğine işaret ediyor. Enflasyon ve politik belirsizliklere rağmen, kredi hacmindeki artış, ekonomik faaliyetlerin sürdürülebilirliği ve canlanması açısından olumlu bir gelişmedir. Ancak, faiz oranlarındaki yükseliş ve finansman maliyetlerinin artması, yatırım ve tüketim kararlarını yakından etkileyecek. Merkez Bankası’nın alacağı faiz kararları, piyasanın yönü ve ekonomik büyüme beklentileri açısından kritik öneme sahip. Kredilerin sürdürülebilirliği ve enflasyonla mücadele, makroekonomik istikrarın sağlanmasında temel unsurlardan biri olmaya devam edecektir.