Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) yaklaşık dokuz aydır mahsur kalan iki astronotu Dünya’ya döndürecek SpaceX kapsülü başarıyla fırlatıldı.

Sunita Williams ve Butch Wilmore Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) sadece sekiz günlüğüne gitmişti, ancak uzay aracındaki teknik aksaklıklar nedeniyle dokuz aydır oradalar.

Bu haftanın sonuna doğru astronotların Dünya’ya dönüş yolculuğu başlayacak.

SpaceX’in uzay aracı Dragon’un Cumartesi sabahı 05:45 GMT’den (TSİ 08:45) kısa bir süre sonra ISS’ye ulaşması canlı yayınlandı.

Astronotların görevleri, ISS’deki çalışma arkadaşları Nick Hague ve Aleksandr Gorbunov’un yanı sıra Rusya, Japonya ve ABD’den olmak üzere toplam dört astronot tarafından devralınacak.

Görevlerin devir tesliminin iki gün sürmesi bekleniyor. Ardından Williams ve Wilmore Dünya’ya doğru harekete geçecek.

ISS programının yöneticisi Dana Weigel, kapsülün güvenli bir şekilde dönebilmesi için Dünya’daki hava koşullarının uygun olmasını bekleyeceklerini ve bunun da kısa bir gecikmeye yol açabileceğini söyledi.

Weigel, astronotların geçen hafta görev teslimi için hazırlanmaya başladığını açıkladı.

“Butch, Suni komutayı kozmonot Alexei Ovchinin’e devrettiği sırada tören zili çaldı” dedi.

Astronotlar, uzay istasyonunda olmaktan mutlu olduklarını sürekli dile getiriyordu. Suni Williams burayı “mutlu olduğu yer” olarak tanımlamıştı.

Butch ve Suni, SpaceX’in rakibi olan havacılık firması Boeing tarafından geliştirilen Starliner adlı deneysel bir uzay aracını test etmek için ISS’ye fırlatıldı.

5 Haziran 2024’te Dünya’yı terk eden iki astronot, sekiz günlük bir misyon için istasyonda bulunacaktı. Ancak Boeing’in uzay aracıyla planlanan dönüşleri, güvenlik riski nedeniyle iptal edilmişti.

Starliner görevi, uzay aracının geliştirilmesindeki teknik sorunlar nedeniyle birkaç yıl ertelenmişti; fırlatılması ve ISS’ye bağlanması sırasında da sorunlar yaşandı.

Bunlar arasında, uzay aracının Dünya atmosferine yeniden girişini yavaşlatmak için ihtiyaç duyulacak olan itici güçlerindeki sorunlar ve itme sistemindeki helyum gazı sızıntıları da vardı.

NASA, Butch ve Suni’yi Dünya’ya geri getirirken Starliner’ı kullanarak risk almak istemedi ve ISS’deki rotasyon için astronotların uzaya götürüleceği zamanı beklemeye karar verdi.

Ancak bu, Butch ve Suni’nin aylar boyunca ISS’de mahsur kalacağı anlamına geliyordu.

Boeing ise Butch ve Suni’yi Starliner ile geri getirmenin güvenilir olduğunu savundu.

Açık Üniversite’den Dr. Simeon Barber BBC’ye yaptığı açıklamada, “Boeing için uzaya götürdüğü astronotların rakip bir firmanın aracıyla geri dönmesi pek hoş bir görüntü değil” diyor.

Neden tekrar dönemediler?

Florida’da Cape Canaveral uzay istasyonundan fırlatılması planlanan Falcon 9 uzay aracı, teknik bir aksaklık nedeniyle fırlatılamadı.

Aracın Cuma akşamı (Türkiye saatiyle Cumartesi 02:00 sularında) uzaya gönderilmesine karar verildi.

Falcon 9, dört yeni astronotu Uluslararası Uzay İstasyonu’na taşıyacak ve burada mahsur kalan Sunita Williams ve Butch Wilmore’un dönmesini sağlayacak.

İki astronot geçen yıl Haziran ayında uzaya fırlatılan araçla istasyondaki görevlerine başlamıştı.

5 Haziran 2024’te Dünya’yı terk eden iki astronot, sekiz günlük bir misyon için istasyonda bulunacaktı. Ancak Boeing’in uzay aracıyla planlanan dönüşleri, güvenlik riski nedeniyle iptal edilmişti.

SpaceX, Falcon 9 aracının fırlatılmasındaki gecikmenin, tutucu kolların birisinde yaşanan bir hidrolik sorunuyla ilişkili olduğunu açıkladı.

Mühendisler sorunun çözümü üzerinde çalışıyor, ancak SpaceX bunun Perşembe gününe yetişmesiyle ilgili kesin bir açıklama yapmadı.

SpaceX aracının ISS’e varmasından birkaç gün sonra astronotların dönüşe geçebileceği tahmin ediliyor.

SpaceX Nedir?

SpaceX Dragon veya Dragon 1, Amerikalı uzay taşımacılığı şirketi SpaceX tarafından geliştirilen, kargo taşımaya yönelik, tekrar kullanılabilen bir uzay aracıdır. Dragon, SpaceX’in Falcon 9 isimli iki aşamada yörüngeye çıkabilen fırlatma aracı ile fırlatılarak Uluslararası Uzay İstasyonuna ikmal görevini tamamladı. Bu görevin ardından Dragon 1’in yerini SpaceX Dragon 2 aldı.

2010 Aralık ayındaki ilk resmi uçuşu sırasında, Dragon, yörüngeye çıktıktan sonra sağlam bir şekilde geri getirilebilmiş olan, ticari olarak inşa edilmiş ve işletilmiş ilk uzay aracı olmuştur. 25 Mayıs 2012 tarihinde, Dragon aracının sadece kargo taşıyabilen çeşidi, Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) uzay kenetlenmesi gerçekleştiren ilk ticari uzay aracı olmuştur. SpaceX, UUİ’ye kargo taşımak üzere NASA‘nın Ticari İkmal Hizmetleri programı çerçevesinde sözleşme imzaladı ve Dragon 2012 Ekim ayından itibaren düzenli kargo uçuşlarına başladı.

SpaceX ayrıca Dragon V2 isimli Dragon’un mürettebatlı uyarlamasını geliştirmektedir. Dragon V2’nin 7 astronota kadar sadece mürettebat veya mürettebat ile kargoyu karışık olarak, alçak dünya yörüngesine taşıyabileceği belirtilmektedir. V2’nin ısı kalkanı, Ay‘a gidip gelecek uzay yolculuklarından sonra Dünya atmosferine tekrar girişe dayanacak şekilde tasarlanmıştır. SpaceX, ABD hükümetinden, Dragon V2 mürettebatlı versiyonu geliştirmek üzere, çeşitli sözleşmelere hak kazandı; bunlar arasında bir adet Ticari Mürettebat Geliştirme 2 (CCDev 2) kapsamında finanse edilen 2011 Nisan tarihli Uzay İş Anlaşması ve bir adet Ticari Mürettebat Entegre Kapasitesi (CCiCap) kapsamında finanse edilen 2012 Ağustos tarihli uzay iş anlaşması bulunmaktadır.