Heyetler Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev ve UAEA Genel Direktörü Rafael Grossi başkanlığında oluşturuldu

Rusya ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) arasındaki bakanlıklar arası istişarelerin bir turu daha Moskova’da gerçekleştirildi.

Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev’in başkanlık ettiği Rus heyetinde, Rostechnadzor Başkanı Aleksandr Trembitskiy, Viyana’daki Uluslararası Örgütler nezdinde Rusya Federasyonu Daimî Temsilcisi Mihail Ulyanov, Rusya Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Rusya Silahlı Kuvvetleri Radyasyon, Kimyasal ve Biyolojik Koruma Birlikleri ile Rusya Federal Ulusal Muhafız Birlikleri Servisi temsilcileri yer aldı.

Taraflar açık ve samimi bir diyalog yürütürken, görüşmelerde özellikle Zaporojye Nükleer Güç Santrali (NGS) ve diğer Rus nükleer santrallerinin güvenliği ve emniyeti ön planda tutuldu. Aleksey Likhachev, mevcut duruma ilişkin net ve ilkesel bir değerlendirme sundu. Rusya’nın, Zaporojye NGS’nin güvenli işletimini sağlamak ve sürekli olarak Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin (AFU) saldırılarına maruz kalan santralin bulunduğu Energodar kentindeki yaşam koşullarını iyileştirmek adına yürüttüğü çabaları vurguladı. Rosatom Genel Müdürü, UAEA ile santral sahasında yürütülen ortak çalışmanın önemine dikkat çekti.

Rafael Grossi ise UAEA Sekreterliği’nin Zaporojye NGS’deki çalışmaları organize etme yaklaşımı hakkında bilgi verdi ve kısa süre önce Ukrayna’ya gerçekleştirdiği ziyaretle ilgili açıklamalarda bulundu. Taraflar, UAEA uzmanlarının Zaporojye NGS’de düzenli rotasyonlarına ilişkin konuları özel olarak ele aldı.

Ayrıca, Rusya ile UAEA arasında karşılıklı ilgi alanına giren diğer iş birliği konuları da görüşüldü.

Taraflar, düzenli temaslarını sürdürme konusundaki taahhütlerini bir kez daha teyit etti.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Hakkında Bilgi

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA – IAEA), 1957 yılında nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanımı ve nükleer silahların yayılmasını önlemek amacıyla kurulmuş bağımsız bir uluslararası kuruluştur. Merkezi Viyana, Avusturya’da bulunan ajans, Birleşmiş Milletler (BM) ile yakın iş birliği içinde çalışmaktadır. UAEA, küresel düzeyde nükleer enerji kullanımını denetlemek ve güvenliğini sağlamak amacıyla bilimsel ve teknik çalışmalar yürütmektedir.

UAEA’nın Görev ve Amaçları

1. Nükleer Güvenlik ve Emniyet:
   • Nükleer santrallerin güvenli işletilmesini sağlamak için uluslararası standartlar belirler.
   • Üye ülkelere nükleer güvenlik konusunda rehberlik eder ve teknik destek sağlar.
   • Radyolojik kazalara karşı hazırlık önlemleri geliştirir.
2. Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme:
   • Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) çerçevesinde, üye ülkelerde nükleer tesislerin askeri amaçlarla kullanılmamasını denetler.
   • UAEA müfettişleri, üye ülkelerdeki nükleer tesisleri düzenli olarak denetleyerek nükleer malzemelerin barışçıl amaçlarla kullanıldığını doğrular.
   • Nükleer silah üretimi veya kaçakçılığına yönelik ihlalleri tespit etmek için ileri düzey izleme teknolojileri kullanır.
3. Nükleer Teknolojinin Barışçıl Kullanımı:
   • Sağlık, tarım, sanayi ve enerji alanlarında nükleer teknolojinin güvenli ve verimli kullanımı için üye ülkelere destek sağlar.
   • Özellikle kanser tedavisi, tarımsal verimliliğin artırılması ve radyasyon güvenliği konularında teknik iş birliği projeleri yürütür.
   • Gelişmekte olan ülkelere nükleer enerjiyi sürdürülebilir şekilde kullanmaları için eğitim ve altyapı desteği sunar.
4. Acil Durum Müdahale ve Hazırlık:
   • Nükleer kazalar ve radyolojik acil durumlar için küresel bir erken uyarı ve yanıt sistemini koordine eder.
   • 1986 Çernobil ve 2011 Fukuşima nükleer felaketleri sonrasında güvenlik standartlarını güçlendirmek için çalışmalar yürütmüştür.
   • Üye ülkeler arasında bilgi paylaşımını artırarak kriz anlarında hızlı müdahaleyi destekler.

UAEA’nın Yapısı

• Genel Konferans:
  • Üye devletlerin tümünün temsil edildiği ana karar alma organıdır. Yılda bir kez toplanır.
  • Nükleer enerji politikaları ve UAEA’nın bütçesi burada tartışılır ve karara bağlanır.
• Yönetim Kurulu:
  • Politika ve bütçe kararlarını belirleyen, teknik iş birliği projelerini onaylayan 35 üyeden oluşan icra organıdır.
  • Ajansın yönlendirilmesi ve denetim faaliyetlerinin uygulanmasını sağlar.
• Genel Direktör:
  • Ajansın en üst düzey yöneticisidir. 2024 itibarıyla UAEA Genel Direktörü Rafael Grossi’dir.
  • UAEA’nın stratejik yönelimlerini belirler ve uluslararası temasları yürütür.
• Sekreterlik:
  • Ajansın günlük işlerini yürütür ve Genel Direktör tarafından yönetilir.
  • Bilimsel araştırmalar, teknik yardım programları ve denetimler sekreterlik tarafından koordine edilir.

UAEA ve Rusya

• Rusya, UAEA’nın önemli üyelerinden biridir ve nükleer enerji konusunda aktif iş birliği yapmaktadır.
• UAEA, Rusya’nın kontrolündeki Zaporojye Nükleer Santrali gibi tesislerde güvenlik ve emniyet konularında denetimler gerçekleştirmektedir.
• Rusya ile UAEA arasındaki iş birliği, özellikle nükleer güvenlik, müfettişlerin rotasyonu ve santrallerin güvenli işletilmesi konularında devam etmektedir.
• Rusya, UAEA’nın nükleer enerji projelerinde teknik bilgi ve altyapı desteği sağlayan ülkelerden biridir.

UAEA’nın Küresel Etkisi ve Önemi

UAEA, sadece nükleer silahların yayılmasını önlemekle kalmayıp aynı zamanda ülkelerin nükleer enerjiyi verimli ve güvenli bir şekilde kullanmalarına da yardımcı olmaktadır. Ajans, nükleer teknolojinin tıp, sanayi ve tarım gibi alanlarda barışçıl kullanımını teşvik ederken, radyasyon güvenliği konusunda küresel çapta standartlar belirlemektedir. Özellikle savaş ve kriz bölgelerindeki nükleer tesislerde güvenliği sağlamak adına taraflar arasında diplomatik görüşmeler yürütmektedir. UAEA, dünya çapında nükleer güvenliği artırarak küresel barış ve istikrara katkıda bulunan en önemli uluslararası kuruluşlardan biridir.