Nairobi Sokakları Yeniden Karıştı

Kenyalılar, 2024 Finans Tasarısı Protestolarının Yıl Dönümünde Adalet ve Reform Talebiyle Sokaklara Döküldü

Kenya’da binlerce kişi, 25 Haziran 2024’te tartışmalı “2024 Finans Tasarısı”na karşı düzenlenen protestoların birinci yıl dönümünde, adalet, şeffaflık ve reform taleplerini dile getirmek için ülke genelinde sokaklara çıktı. Gençlerin ve sivil toplum kuruluşlarının öncülük ettiği gösteriler, Kenya’nın 47 iline yayıldı ve başkent Nairobi başta olmak üzere birçok şehirde yoğun katılımla gerçekleşti. Göstericiler, hükümeti yolsuzlukla mücadele etmeye, genç işsizliği sorununa çözüm üretmeye ve demokratik reformları hızlandırmaya çağırdı.

Başkent Nairobi’de, protestoların yıl dönümünde güvenlik önlemleri en üst seviyeye çıkarıldı. Meclis binası, devlet başkanlığı konutu ve büyük alışveriş merkezlerinin çevresindeki yollar güvenlik güçleri tarafından kapatıldı. Şehir merkezinde toplanan kalabalık, ellerinde pankartlar ve dövizlerle yürüyüş düzenledi. Göstericiler, “şeffaflık”, “adalet” ve “gençlik için gelecek” gibi sloganlar atarak taleplerini yüksek sesle dile getirdi. Barışçıl bir şekilde gerçekleştirilen yürüyüşlerde, geçen yılki protestolarda hayatını kaybedenler de anıldı.

Kenyalı üniversite öğrencisi Mercy Njenga, Anadolu Ajansı’na (AA) yaptığı açıklamada, gösterilerin ülke çapına yayıldığını ve temel amaçlarının adalet arayışı olduğunu vurguladı. Njenga, “Biz buraya sorun çıkarmaya gelmedik. Geçen yıl düzenlenen gösterilerde öldürülen kardeşlerimiz için yas tutmaya geldik. Onların hayatları değerliydi. Sesleri susturuldu, ama biz onlar adına konuşmak için buradayız,” dedi. Njenga, gösterilerin barışçıl bir şekilde düzenlendiğine dikkat çekerek, hükümetin gençlerin taleplerine kulak vermesi gerektiğini ifade etti.

2024 Finans Tasarısı ve Protestoların Arka Planı

Geçen yıl Kenya’da büyük yankı uyandıran “2024 Finans Tasarısı”, temel ürünlere ve hizmetlere yeni vergi artışları öngören maddeleriyle halk arasında büyük bir tepkiye yol açmıştı. Tasarının, özellikle ekonomik sorunlarla boğuşan orta ve alt gelir gruplarını daha da zor durumda bırakacağı düşüncesi, halkı harekete geçirmişti. 25 Haziran 2024’te binlerce kişi, Nairobi’deki Kenya Meclisi önünde toplanarak tasarıyı protesto etmişti. Gösteriler sırasında güvenlik güçlerinin sert müdahalesi, trajik sonuçlara yol açmış ve resmi verilere göre en az 10 kişi hayatını kaybetmişti. Ancak bazı sivil toplum kuruluşları, hayatını kaybedenlerin sayısının resmi rakamlardan daha yüksek olduğunu iddia etmişti.

Protestolar, sadece vergi artışlarına karşı bir tepki olmaktan çıkmış, aynı zamanda hükümetin genel politikalarına, yolsuzluk iddialarına ve genç işsizliği gibi kronik sorunlara yönelik geniş çaplı bir memnuniyetsizliğin ifadesine dönüşmüştü. Özellikle genç nüfus, iş bulma zorlukları ve ekonomik fırsatların kısıtlılığı nedeniyle hükümetten somut adımlar atmasını talep ediyordu. 2024’teki gösteriler, Kenya’nın son yıllarda gördüğü en büyük toplumsal hareketlerden biri olarak tarihe geçmişti.

Yıl Dönümünde Yeniden Sokaklar

2025’teki yıl dönümü gösterileri, geçtiğimiz yılki olayların izlerini taşıyordu. Göstericiler, hem kaybettikleri arkadaşlarını ve yakınlarını anmak hem de hükümetin vaat ettiği reformların hayata geçirilmediğini vurgulamak için sokaklara çıktı. Nairobi’nin yanı sıra Mombasa, Kisumu, Nakuru ve Eldoret gibi büyük şehirlerde de protestolar düzenlendi. Göstericiler, ellerinde hayatını kaybedenlerin fotoğraflarını taşıyarak, onların mücadelelerini devam ettirme sözü verdi.

Protestolarda sıkça dile getirilen talepler arasında, yolsuzlukla mücadelede daha şeffaf bir yönetim, gençlere yönelik istihdam programları ve demokratik reformların hızlandırılması yer aldı. Göstericiler, hükümetin geçen yılki protestolar sonrası verdiği sözleri tutmadığını ve halkın sesine yeterince kulak vermediğini savundu. Özellikle gençler, Kenya’nın ekonomik politikalarının kendilerini dışladığını ve gelecek beklentilerini yok ettiğini ifade etti.

Hükümetin ve Güvenlik Güçlerinin Tutumu

Hükümet, yıl dönümü protestoları öncesinde olası gerginlikleri önlemek için geniş çaplı güvenlik önlemleri aldı. Nairobi’de meclis binası ve devlet başkanlığı konutu çevresinde yoğun polis ve asker konuşlandırıldı. Bazı bölgelerde yolların kapatılması, protestocuların hareket alanını kısıtlamaya yönelik bir adım olarak görüldü. Ancak göstericiler, barışçıl bir şekilde mesajlarını iletmeye kararlı olduklarını belirtti. Mercy Njenga gibi birçok genç, hükümetin güvenlik önlemlerini “halkı sindirme çabası” olarak nitelendirdi ve taleplerinin dikkate alınmasını istedi.

Hükümet kanadından ise protestolarla ilgili resmi bir açıklama yapılmadı. Ancak geçtiğimiz yılki protestolar sonrası hükümet, Finans Tasarısı’nın bazı maddelerini geri çekmiş ve halkla diyalog kurma sözü vermişti. Buna rağmen, göstericiler, bu sözlerin büyük ölçüde kağıt üzerinde kaldığını ve somut bir değişim göremediklerini ifade etti.

Toplumsal Hareketin Geleceği

Kenya’daki yıl dönümü protestoları, gençlerin ve sivil toplumun toplumsal değişim taleplerindeki kararlılığını bir kez daha ortaya koydu. Ülkenin ekonomik ve siyasi sorunları, özellikle genç nüfus arasında derin bir hayal kırıklığı yaratmış durumda. İşsizlik oranlarının yüksek olması, eğitimli gençlerin iş bulmakta zorlanması ve yolsuzluk iddiaları, halkın hükümetten beklentilerini artırıyor.

Sivil toplum kuruluşları, protestoların sadece bir anma etkinliği olmadığını, aynı zamanda Kenya’nın geleceği için bir mücadele olduğunu vurguladı. Gösteriler, sosyal medya üzerinden de geniş yankı buldu. #JusticeFor2024 ve #KenyaForChange gibi etiketler, Twitter (X) platformunda trend oldu ve binlerce kişi taleplerini dijital ortamda da dile getirdi.

Sonuç olarak, 2024 Finans Tasarısı protestolarının yıl dönümünde Kenyalılar, adalet, şeffaflık ve reform taleplerini güçlü bir şekilde yeniden ortaya koydu. Geçen yılki olaylarda hayatını kaybedenlerin anısı, göstericilere ilham vermeye devam ediyor. Hükümetin bu taleplere nasıl yanıt vereceği ise önümüzdeki dönemde Kenya’nın siyasi ve toplumsal gündemini şekillendirecek gibi görünüyor. Göstericilerin kararlılığı, Kenya’da değişim arayışının devam edeceğine işaret ediyor.