Son zamanlarda Business Insider tarafından ortaya çıkarılan bir haber, teknoloji devi Meta’nın eski çalışanlarını yeniden işe alma konusundaki alışılmadık bir uygulamasını gün yüzüne çıkardı. Meta’nın, bazı eski çalışanlarının şirkete geri dönmesini engelleyen dahili “engelleme listeleri” tuttuğu ortaya çıktı. Bu listeler, 2022’de şirketin işten çıkarma dalgası sırasında işten çıkarılan ve performans kayıtları güçlü olan bazı çalışanları bile kapsıyor.

Bu durum, iş dünyasında geniş yankı uyandırdı ve eski Google İK başkanı Laszlo Bock’un da dikkatini çekti. Bock, LinkedIn’de yaptığı bir paylaşımda, “Böyle bir şeyi daha önce hiç duymadım” diyerek şaşkınlığını dile getirdi. Peki, bu uygulama ne anlama geliyor, neden bu kadar dikkat çekiyor ve iş dünyasında benzer uygulamalar ne kadar yaygın?

Meta’nın Engelleme Listeleri Nedir?

Business Insider’ın haberine göre, Meta, eski çalışanlarının yeniden işe alınmasını engellemek için sistematik bir yaklaşım benimsemiş durumda. Bu “engelleme listeleri”, yalnızca düşük performans gösteren çalışanları değil, aynı zamanda şirketten ayrılan ve daha sonra geri dönmek isteyebilecek yetkin kişileri de içeriyor. Örneğin, 2022’de Meta’nın iş gücünü küçültme sürecinde işten çıkarılan bazı çalışanlar, güçlü performans geçmişlerine rağmen bu listelere dahil edilmiş. Bu durum, şirketin işe alım politikalarında şeffaflık ve adalet sorularını gündeme getiriyor.

Eski Google İK başkanı Laszlo Bock, bu uygulamanın масштабы ve sistematik yapısı karşısında şaşkınlığını gizleyemedi. Bock, daha önce bireysel düzeyde “bu kişiyi asla yeniden işe alma” gibi talimatlar duyduğunu, ancak Meta’nın bu kadar geniş çaplı ve organize bir yaklaşımını ilk kez gördüğünü belirtti. Bock’un bu yorumu, Meta’nın politikasının teknoloji sektörü için bile ne kadar sıra dışı olduğunu ortaya koyuyor.

İş Dünyasında Tepkiler

Bock’un LinkedIn paylaşımı, İK ve pazarlama profesyonellerinden çeşitli tepkiler aldı. Eski bir Meta pazarlama yöneticisi olan Leah Hardy, bu uygulamanın “şirket riskiyle” bağlantılı olduğunu savundu. Hardy’ye göre, Meta, işten çıkarılan çalışanların geri dönüp “kötü niyetli” davranışlar sergileyebileceği endişesi taşıyor. Şirketin halihazırda kurumsal casusluk ve bilgi sızıntılarıyla mücadele ettiğini belirten Hardy, bu politikanın hukuk ekibinin bir risk azaltma stratejisi olduğunu öne sürdü.

Öte yandan, avukat ve İK yöneticisi Karen Liska, bu tür listelerin bazı şirketlerde “risk azaltma stratejisi” olarak kullanıldığını doğruladı. Ancak Liska, bu araçların doğru uygulanmadığında sorunlara yol açabileceğini vurguladı.

Örneğin, bu listeler meşru iş amaçları için kullanılabileceği gibi, intikam veya ayrımcılık gibi kötü niyetli amaçlarla da suiistimal edilebilir. Liska, bu tür listelerin bir son kullanma tarihi olup olmaması gerektiğini sorguladı: “İnsanların gelişmesine ve öğrenmesine fırsat tanımak ya da güvenlik/intikam riskinin azalmasını sağlamak için bu listeler zamanla geçerliliğini yitirmeli mi?”

Bu Uygulama Ne Kadar Yaygın?

İK yöneticisi Simon Ives, “yeniden işe alınmaz” bayraklarının büyük İK teknoloji platformlarında desteklendiğini ve bu tür uygulamaların oldukça yaygın olduğunu belirtti. Ancak Ives, bu özelliklerin genellikle “kötü uygulandığını” da ekledi. Nike’ta çalışan bir İK uzmanı olan Eric J D ise, “yayımlanmamış ve kayıtdışı listelerin” sandığınızdan daha yaygın olduğunu ifade etti. Eric’e göre, bu listeler genellikle yöneticiler tarafından çıkış sürecinde oluşturuluyor ve çalışanlar İK sistemlerinde “yeniden işe alınmaya uygun değil” olarak işaretleniyor.

Bu yorumlar, Meta’nın uygulamasının tamamen benzersiz olmadığını, ancak масштабы ve sistematik yapısıyla diğer şirketlerden ayrıldığını gösteriyor. Çoğu şirkette bu tür listeler bireysel yöneticilerin inisiyatifine bırakılırken, Meta’da bu sürecin kurumsal bir politika haline gelmiş olması dikkat çekiyor.

Yasal ve Etik Sorular

Meta’nın engelleme listeleri yasal değil mi? Uzmanlara göre, bu tür uygulamalar özel şirketlerin kendi politikalarını belirleme hakkına dayanıyor ve genellikle yasa dışı değil. Ancak bu, etik tartışmaları ortadan kaldırmıyor. İşten çıkarılan bir çalışanın, özellikle güçlü bir performans geçmişine sahipse, neden yeniden işe alınamayacağı konusunda bilgilendirilmemesi adalet duygusunu zedeleyebilir. Ayrıca, bu listelerin ne kadar süreyle geçerli olduğu ve hangi kriterlere göre oluşturulduğu gibi sorular, şeffaflık eksikliği nedeniyle yanıt bekliyor.

Karen Liska’nın da belirttiği gibi, bu tür araçlar yanlış ellere geçtiğinde ayrımcılık veya kişisel husumet için kullanılabilir. Örneğin, bir yöneticinin eski bir çalışanı kişisel nedenlerle kara listeye alması, şirketin genel işe alım politikalarını gölgeleyebilir. Bu tür riskler, Meta gibi büyük bir şirketin bu uygulamayı neden ve nasıl kullandığına dair daha fazla bilgi gerektiriyor.

Şirketin Perspektifi

Meta’dan henüz bu listelerle ilgili resmi bir açıklama gelmedi. Ancak Leah Hardy’nin yorumuna bakılırsa, şirket bu politikayı bir güvenlik önlemi olarak görüyor. Teknoloji sektöründe rekabetin yoğun olduğu bir ortamda, Meta gibi şirketlerin eski çalışanların hassas bilgilere erişimini engellemeye çalışması anlaşılabilir bir endişe olabilir. Yine de, bu politikanın yalnızca riskle sınırlı olup olmadığı yoksa daha geniş bir kontrol mekanizmasının parçası mı olduğu belirsiz.

İş Dünyasında Yeni Bir Trend mi?

Meta’nın engelleme listeleri, iş dünyasında yeni bir tartışma başlattı. Laszlo Bock’un şaşkınlığı, bu uygulamanın teknoloji devleri arasında bile alışılmadık olduğunu gösteriyor. Öte yandan, İK profesyonellerinin yorumları, benzer uygulamaların daha küçük ölçekte de olsa yaygın olduğunu ortaya koyuyor. Bu durum, şirketlerin eski çalışanlarla ilişkilerini nasıl yönettiği ve riskle fırsat arasında nasıl bir denge kurduğu konusunda daha geniş bir tartışmayı hak ediyor.

Siz ne dersiniz? Eski bir işvereniniz tarafından “yeniden işe alınmaz” olarak işaretlendiğinizi öğrenseniz ne hissederdiniz? Meta’nın bu politikası, iş dünyasında yeni bir standardın başlangıcı mı, yoksa yalnızca bir istisna mı? Görüşlerinizi paylaşmaktan çekinmeyin!