HÜRJET’e İspanya’dan Dev Yatırım

İspanya’dan HÜRJET’e 1.4 Milyar Euro’luk Dev Yatırım: Ortak Üretim ve Eğitim Sistemleri ile Yeni Bir Dönem

İspanya, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından geliştirilen HÜRJET’i temel alan yeni bir gelişmiş eğitim uçağı programı için 1.375 milyar Euro’luk dev bir yatırım yapacağını duyurdu. İspanya Savunma Bakanı Margarita Robles’in, 27 Haziran 2025 tarihinde Senato Savunma Komisyonu’nda yaptığı açıklamaya göre, bu program, İspanya Hava ve Uzay Kuvvetleri’nin envanterinde bulunan eskiyen F-5M uçaklarının yerini alacak modern bir eğitim uçağı filosu oluşturmayı hedefliyor. İspanya ve Türkiye arasında yapılan ikili anlaşmalar çerçevesinde, HÜRJET’in geliştirilmesi ve üretimi, iki ülkenin savunma sanayi şirketlerinin iş birliğiyle gerçekleştirilecek. Bu iş birliği, hem teknolojik hem de endüstriyel açıdan iki ülkeye önemli kazanımlar sağlamayı amaçlıyor.

HÜRJET: İspanya’nın Yeni Eğitim Uçağı

HÜRJET, TUSAŞ tarafından tasarlanan ve geliştirilen yeni nesil bir jet eğitim uçağı olarak, modern savaş uçaklarına geçiş eğitiminde kullanılmak üzere tasarlandı. İspanya’nın bu platformu seçmesi, uçağın yüksek performansı, maliyet etkinliği ve modüler yapısının bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. Bakan Robles, program kapsamında 28 ila 30 uçaklık bir filonun oluşturulacağını ve bu uçakların pilotların eğitim süreçlerini optimize ederek yetkinliklerini artıracağını belirtti. HÜRJET, sadece eğitim amaçlı değil, aynı zamanda hafif taarruz görevlerinde de kullanılabilecek esnek bir platform olarak dikkat çekiyor.

İkili İş Birliği ve Mutabakat Zaptı

Programın temelleri, Aralık 2024’te İspanya Savunma Bakanı ile Türkiye’nin İspanya Büyükelçisi arasında imzalanan Mutabakat Zaptı (MoU) ile atıldı. Bu anlaşma, HÜRJET’in ortak geliştirilmesi ve üretiminde iki ülkenin savunma sanayi şirketlerinin iş birliğini resmiyete döktü. 14 Mayıs 2025 tarihinde, İspanya’da düzenlenen FEINDEF savunma fuarında, Airbus, TUSAŞ ve 15 İspanyol savunma sanayi şirketi arasında endüstriyel iş birliği planı imzalandı. Bu plan, üretim süreçlerinin paylaşımı, teknoloji transferi ve yerel sanayinin güçlendirilmesine yönelik detaylı bir yol haritası içeriyor.

Bakan Robles, bu iş birliğinin İspanya’nın savunma teknolojisi altyapısını güçlendireceğini ve ulusal tasarım yetkisine sahip bir eğitim uçağı geliştirme hedefini destekleyeceğini vurguladı. Robles, “Temel olarak Türk uçağı olsa da, anlaşmanın amacı İspanya’ya özgü ve ulusal tasarım yetkisine sahip gelişmiş bir eğitim uçağı geliştirmek” diyerek, projenin İspanya’nın savunma sanayii için stratejik önemine dikkat çekti.

Yer Tabanlı Eğitim Sistemi (GBTS) ile Kapsamlı Eğitim

HÜRJET programının bir diğer önemli bileşeni, İspanyol savunma sanayiinin liderliğinde geliştirilen Yer Tabanlı Eğitim Sistemi (Ground Based Training System – GBTS). Bu sistem, pilotların uçuş öncesi ve sonrası eğitimlerini desteklemek amacıyla tasarlandı. Bakan Robles, GBTS’nin “güvenli, karlı ve etkili bir eğitim sistemi” sunmayı hedeflediğini belirtti. Sistem, gelişmiş simülatörler, dijital eğitim modülleri ve performans analiz araçlarını içeriyor. Bu sayede, pilotlar gerçek uçuş senaryolarına en yakın koşullarda eğitim alabilecek, böylece hem maliyetler düşürülecek hem de eğitim süreçleri daha verimli hale getirilecek.

GBTS, HÜRJET’in uçuş eğitimini tamamlayıcı bir rol üstlenecek ve pilotların modern savaş uçaklarına geçişini kolaylaştıracak. Sistem, özellikle beşinci ve altıncı nesil savaş uçaklarının karmaşık sistemlerine uyum sağlayabilecek şekilde tasarlandı. Bu, İspanya Hava ve Uzay Kuvvetleri’nin gelecekteki operasyonel ihtiyaçlarını karşılamada kritik bir rol oynayacak.

Teslimat Takvimi ve Özelleştirme

Program kapsamında ilk HÜRJET uçaklarının teslimatı 2028 yılında başlayacak. Robles’in açıklamalarına göre, 2028’de ilk 6 uçak teslim alınacak, 2029’da ise kalan uçaklarla birlikte toplam filo 18 uçağa ulaşacak. Teslim edilen uçaklar, İspanya’nın ihtiyaçlarına göre “İspanyollaştırılmış” versiyonlar olarak üretilecek. Bu özelleştirme süreci, uçakların aviyonik sistemlerinin, uçuş zarflarının ve yazılımlarının İspanya’nın mevcut ve gelecekteki savaş uçaklarıyla uyumlu hale getirilmesini içeriyor. Özellikle, yeni nesil aviyonik sistemler ve bilgi sunum teknolojileri, HÜRJET’in modern savaş uçaklarına geçişte bir köprü görevi görmesini sağlayacak.

İnfodefensa’nın haberine göre, teslimatların ardından GBTS sistemi devreye girecek ve uçakların operasyonel entegrasyonu hızlandırılacak. Bu süreç, İspanya’nın pilot eğitim altyapısını modernize ederken, aynı zamanda savunma sanayiinde teknolojik bağımsızlığını artırmayı hedefliyor.

Stratejik Hedefler ve Endüstriyel Kazanımlar

HÜRJET programı, sadece bir eğitim uçağı tedariki olmanın ötesinde, İspanya ve Türkiye için stratejik bir iş birliği platformu olarak değerlendiriliyor. Bakan Robles, programın İspanya’nın savunma teknolojisi ve sanayi altyapısını güçlendireceğini vurguladı. Ortak üretim modeli, İspanyol savunma sanayi şirketlerine teknoloji transferi, üretim kapasitesinin artırılması ve yeni iş fırsatları sunacak. Ayrıca, ulusal tasarım yetkisi hedefi, İspanya’nın gelecekte kendi eğitim uçaklarını tasarlama ve geliştirme kapasitesini güçlendirecek.

Türkiye açısından ise, HÜRJET’in uluslararası bir müşteri tarafından tercih edilmesi, TUSAŞ’ın küresel savunma pazarındaki konumunu güçlendiriyor. Program, Türk savunma sanayiinin ihracat potansiyelini artırırken, uluslararası iş birliklerini genişletme yolunda önemli bir adım olarak görülüyor.

Geleceğe Yönelik Planlar

HÜRJET programının başarısı, İspanya ve Türkiye arasındaki savunma sanayii iş birliğini daha da derinleştirebilir. İspanya’nın beşinci ve altıncı nesil savaş uçaklarına geçiş sürecinde HÜRJET’in oynayacağı rol, programın uzun vadeli etkilerini artıracak. Ayrıca, GBTS gibi yenilikçi eğitim sistemlerinin geliştirilmesi, İspanya’nın pilot eğitiminde küresel standartları yakalamasını sağlayacak.

Sonuç olarak, İspanya’nın HÜRJET’e yaptığı 1,4 milyar Euro’luk yatırım, sadece bir uçak tedarik programı değil, aynı zamanda iki ülke arasında teknolojik ve endüstriyel bir köprü kurmayı hedefleyen stratejik bir girişim. 2028 yılında başlayacak teslimatlarla birlikte, İspanya Hava ve Uzay Kuvvetleri modern bir eğitim filosuna kavuşurken, Türk savunma sanayii de küresel ölçekte adından söz ettirmeye devam edecek. Bu iş birliği, her iki ülkenin savunma kapasitesini güçlendirecek ve gelecek nesil teknolojilere yönelik ortak projelerin önünü açacak.