Google’ın Yeni Gemini Görüntü Düzenleyicisi Fotoğraflardan Filigranları Kaldırabiliyor

Yapay zekânın hızlı gelişimi haber başlıklarını domine etmeye devam ediyor, ancak son haberler pek de olumlu değil. Google’ın yeni Gemini 2.0 Flash görüntü düzenleyicisinin, fotoğraflardan filigranları otomatik olarak kaldırmada oldukça yetkin olduğu ortaya çıktı. David Nield’in Lifehacker’da kaleme aldığı bu yazıda, bu yeniliğin detayları ve yankıları ele alınıyor.

Google Gemini’nin Yeni Özellikleri

Google, birkaç gün önce deneysel yerel görüntü oluşturma yeteneklerini tanıttı. Bu özellikler arasında görüntü ve metni birleştirme, conversational (sohbet tarzı) komutlarla görüntü düzenleme ve daha gerçekçi yapay zekâ ürünü fotoğraflar için “dünya anlayışını” geliştirme gibi vaatler yer alıyor. Ancak TechCrunch’ın bildirdiğine göre, bu yeni araç kısa sürede beklenmedik ve tartışmalı bir amaç için kullanılmaya başlandı: Özel mülkiyete ait görüntülerden filigranları kaldırmak.

Reddit ve X’te bu özelliğin kanıtlarını bulmak mümkün. Filigran kaldırma işlemi mükemmel olmasa da—yapay zekâ, filigranın kapladığı pikselleri yalnızca hayal ederek dolduruyor—sonuçta telif hakkı veya sahiplik etiketlerinden arındırılmış, kullanılabilir bir görüntü ortaya çıkıyor.

Yapay Zekâ ve Telif Hakları Tartışması

Bir yapay zekâ aracının temel telif hakkı korumalarını bu kadar kolay aşabilmesi ironik değil aslında. Gemini ve diğer üretken yapay zekâ modelleri, genellikle izin alınmadan veya telif sahiplerine ödeme yapılmadan, telif hakkıyla korunan devasa miktarda metin, görüntü ve video üzerinde eğitildi. Yapay zekâ şirketleri bu konuyu konuşmaktan kaçınıyor; ancak bunu “adil kullanım” olarak savundukları durumlar dışında.

Gemini’nin şu anki filigran kaldırma yetenekleri yalnızca geliştiricilere yönelik araçlar (AI Studio ve Gemini API) üzerinden erişilebilir durumda ve hâlâ deneysel olarak etiketleniyor. Google’ın, genel kullanıcılara sunulmadan önce bu özellikte düzenlemeler yapacağı kesin. Ayrıca, internette zaten birçok şüpheli filigran kaldırma aracı mevcut; ancak hiçbiri Gemini gibi gelişmiş yapay zekâ destekli bir versiyon kadar akıllı değil.

Yapay Zekânın Diğer Yüzü

Bu durum, yapay zekâ araçlarının kötü niyetli kullanımlarını bir kez daha gözler önüne seriyor. İşletmelere ve tüketicilere hızla sunulan bu teknolojiler, sıkı güvenlik önlemlerine olan ihtiyacı vurguluyor. Örneğin, ChatGPT ve Claude gibi yapay zekâ modelleri, filigran kaldırma taleplerini açıkça reddediyor. Google’ın da bu olumsuz eleştirilerden sonra Gemini’ye benzer engeller koyacağı tahmin ediliyor.

Gemini Advanced ile Deneyim

Yazının yazarı, Gemini Advanced araçlarını (ayda 20 dolar ödeyenlere sunulan) kullanarak filigran kaldırmayı test etmiş. Shutterstock’tan telif hakkıyla korunan ve filigranlı birkaç görüntüyü ekran görüntüsü olarak alıp Photoshop’ta yeniden kaydettikten sonra Gemini’ye teslim etmiş. Çoğu zaman Gemini, görüntü düzenleyemediğini veya “telif haklarına saygı göstermenin önemli olduğunu” söyleyerek işlemi reddetmiş. Ancak bazı durumlarda, filigransız varyasyonlar üretmiş ve hatta bir roket gemisi fotoğrafının oldukça yakın bir kopyasını sunmuş. Başka bir örnekte ise kullanıcıyı webdeki filigran kaldırma araçlarına yönlendirmiş.

ChatGPT ise filigran kaldırma taleplerini kabul etmiş, ancak sonucunda tamamen farklı ve tuhaf bir şey üretmiş. ChatGPT Plus abonelerine görüntü düzenleme sunulsa da, henüz bir insan Photoshop uzmanının seviyesine ulaşmış değil.

Türkiye’de Telif Hakları Yasası

Türkiye’de telif hakları, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ile düzenlenir. Bu kanun, 1951’de kabul edilmiş ve zamanla çeşitli değişikliklerle güncellenmiştir. Temel noktaları şunlardır:

• Kapsam: Edebi eserler, müzik, sinema, güzel sanatlar, bilgisayar programları gibi fikri ürünler telif hakkı kapsamındadır.
• Hak Sahipliği: Eseri yaratan kişi (yazar, besteci, ressam vb.) telif hakkının sahibidir. Bu hak, eser sahibi hayattayken ve ölümünden sonra 70 yıl boyunca geçerlidir.
• Haklar:
  • Manevi Haklar: Eserin sahibi olarak tanınma, eserin değiştirilmesini engelleme.
  • Mali Haklar: Eserin çoğaltılması, dağıtımı, performans gösterimi veya dijital ortamda kullanımı gibi haklar.
• İstisnalar: Eğitim, haber veya kişisel kullanım gibi belirli durumlar “adil kullanım” kapsamında telif hakkından muaf olabilir, ancak bu durumlar sınırlıdır ve kanunda açıkça tanımlanır.
• İhlal ve Ceza: İzinsiz kullanım (örneğin, bir fotoğrafın filigranını kaldırmak veya bir şarkıyı izinsiz yayınlamak) hukuki ve cezai yaptırımlara yol açabilir. Cezalar para cezası, hapis veya eserlerin toplatılmasını içerebilir.

Uluslararası Telif Hakları

Dünya genelinde telif hakları, Berne Konvansiyonu, WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü) Telif Hakkı Anlaşması ve TRIPS Anlaşması gibi uluslararası düzenlemelerle korunur. Bu anlaşmalar, üye ülkelerde telif hakkı sahiplerine benzer korumalar sağlar ve eserlerin uluslararası alanda izinsiz kullanımını engellemeyi hedefler.

• Berne Konvansiyonu: Bir eserin yaratıldığı ülkede koruma altında olması, diğer üye ülkelerde de otomatik koruma sağlar. Türkiye bu anlaşmaya 1952’de katılmıştır.
• Dijital Ortam: İnternetin yaygınlaşmasıyla, DMCA (Digital Millennium Copyright Act) gibi yasalar (özellikle ABD’de) dijital içeriklerin korunmasına yönelik ek kurallar getirmiştir.

Güncel Tartışmalar: Yapay Zekâ ve Telif Hakları

Sorunun önceki bağlamından (Gemini’nin filigran kaldırma yeteneği) yola çıkarsak, telif hakları yasaları yapay zekâ çağında yeni zorluklarla karşılaşıyor. Örneğin:

• Eğitim Verisi: Yapay zekâ modelleri, telif hakkıyla korunan eserler üzerinde eğitildiğinde, bu “adil kullanım” mıdır, yoksa ihlal midir? Bu konu hâlâ mahkemelerde tartışılıyor.
• Filigran Kaldırma: Bir yapay zekânın telifli bir görüntünün filigranını kaldırması, eserin sahibinin mali ve manevi haklarını ihlal edebilir. Yasal olarak bu, izinsiz çoğaltma veya dağıtım olarak değerlendirilebilir.
• Sorumluluk: Eğer bir kullanıcı yapay zekâyı bu amaçla kullanırsa, sorumluluk kullanıcıda mı, yoksa aracı geliştiren şirkette mi? Bu, henüz netleşmemiş bir gri alan.

Telif, Adil Kullanım ve Gelecek

Telif hakları, adil kullanım ve yapay zekâ güvenliği üzerine tartışmalar devam edecek. Bu araçlar her geçen gün daha gelişmiş hale gelirken (yararlılıkları tartışmalı olsa da), Google ve OpenAI gibi şirketlerin yeni bir sorunu olabilir: İnsan yaratıcıları işsiz bıraktıklarında, modellerini eğitmek için taze veri nereden bulacaklar?

Bu gelişmeler, teknolojinin hem inanılmaz potansiyelini hem de etik sınırlarını bir kez daha ortaya koyuyor. Sizce yapay zekânın bu hızlı ilerleyişi nereye varacak? Görüşlerinizi paylaşmayı unutmayın!