Türkiye ekonomisi, son yıllarda dış denge ve cari açık gibi kritik konularda önemli bir dönüşüm sürecinden geçiyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in 12 Mart 2025 tarihinde yaptığı açıklama, bu süreçte gelinen noktayı ve geleceğe dair beklentileri net bir şekilde ortaya koyuyor. Bakan Şimşek, sosyal medya hesabından paylaştığı mesajda, ocak ayı itibarıyla yıllık cari açığın 11,5 milyar dolara gerilediğini belirtti. Daha da önemlisi, cari açığın yıl genelinde Orta Vadeli Program (OVP) hedefi olan 28,6 milyar dolar seviyesinde ve milli gelire oranla %2’nin altında kalarak sürdürülebilir bir düzeye ulaşmasının beklendiğini vurguladı. Peki, bu ne anlama geliyor ve Türkiye ekonomisi için neden önemli? Gelin, detaylara birlikte bakalım.

Cari Açıkta Düşüş Trendinin Anlamı

Cari açık, bir ülkenin ithalat ve ihracat dengesindeki farkı ifade eder. Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomiler için bu rakam, dış finansman ihtiyacı ve ekonomik kırılganlıkların bir göstergesi olarak yakından takip edilir. Bakan Şimşek’in açıklamasına göre, ocak ayı itibarıyla cari açık 11,5 milyar dolar seviyesine inmiş durumda. Bu, önceki yıllara kıyasla ciddi bir iyileşme anlamına geliyor. Şimşek, önümüzdeki dönemde cari açığın artmasını beklediklerini ifade etse de, bu artışın kontrol altında tutulacağını ve OVP hedeflerini aşmayacağını öngörüyor.

OVP, Türkiye’nin ekonomik politikalarını 2023-2025 dönemi için şekillendiren temel bir yol haritası. Programa göre, cari açığın 2025 boyunca 28,6 milyar dolar civarında seyretmesi ve milli gelire oranla %2’nin altında kalması hedefleniyor. Bu oran, uluslararası standartlara göre “sürdürülebilir” kabul edilen bir seviye. Yani, Türkiye’nin dış borçlanma ihtiyacı azalıyor ve ekonomi, dış şoklara karşı daha dayanıklı hale geliyor.

Dış Finansman İhtiyacında İyileşme

Bakan Şimşek’in açıklamasında dikkat çeken bir diğer nokta, brüt dış finansman ihtiyacının milli gelire oranının son iki yılda 5,4 puanlık bir iyileşme göstererek %18,6’ya gerilemesi. Bu oran, uzun dönem ortalamasının altına inmiş durumda. Dış finansman ihtiyacı, bir ülkenin cari açığını ve borçlarını finanse etmek için yurtdışından sağladığı kaynakları kapsar. Bu ihtiyacın azalması, Türkiye’nin dış borç bağımlılığını düşürdüğünü ve ekonomik bağımsızlığını güçlendirdiğini gösteriyor.

Şimşek, bu iyileşmenin “dış dengeye ilişkin kırılganlıkları önemli ölçüde bertaraf ettiğini” ifade ediyor. Yani, geçmişte döviz kuru dalgalanmaları veya küresel krizler gibi dış etkenler karşısında daha savunmasız olan Türkiye ekonomisi, artık daha sağlam bir zemine oturmuş görünüyor. Bu, hem yerli hem de yabancı yatırımcılar için güven verici bir sinyal.

Sürdürülebilirlik ve Uzun Vadeli Planlar

Bakan Şimşek’in mesajında vurguladığı bir diğer önemli hedef, cari dengenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve dış finansmanın kalitesini artırmak. Bunun için uzun vadeli kaynakların kullanılması ve kısa vadeli, spekülatif sermaye girişleri yerine daha istikrarlı yatırımların teşvik edilmesi planlanıyor. Bu strateji, Türkiye’nin ekonomik büyümesini desteklerken, aynı zamanda dış borç yükünü hafifletmeyi amaçlıyor.

Cari açığın azalması, sadece rakamsal bir başarı değil; aynı zamanda ihracatın artması, ithalat bağımlılığının azalması ve enerji gibi kritik sektörlerde yerli üretimin güçlenmesi gibi yapısal reformların bir yansıması olabilir. Şimşek’in “ekonomimizi daha dirençli ve güçlü hale getirdik” ifadesi, bu politikaların meyve vermeye başladığını düşündürüyor.

Cari Açık Türkiye Ekonomisi İçin Ne Anlama Geliyor?

Cari açığın sürdürülebilir bir seviyede tutulması, Türkiye ekonomisi için birkaç açıdan kritik bir öneme sahip. İlk olarak, döviz kuru üzerindeki baskıyı azaltarak enflasyonla mücadelede destekleyici bir rol oynayabilir. İkincisi, dış finansman ihtiyacının düşmesi, Türkiye’nin uluslararası piyasalarda daha az borçlanmasını ve böylece faiz yükünü hafifletmesini sağlar. Son olarak, ekonomik direncin artması, küresel belirsizlikler karşısında Türkiye’yi daha avantajlı bir konuma getirebilir.

Ancak, Şimşek’in “cari açığın önümüzdeki dönemde artmasını öngörüyoruz” ifadesi, dikkatle izlenmesi gereken bir nokta. Bu artış, enerji fiyatlarındaki dalgalanmalar, ithalat talebindeki yükseliş veya küresel ticaretteki değişimlerden kaynaklanabilir. Önemli olan, bu artışın kontrol altında tutulması ve OVP hedeflerini aşmaması.

Umutlu Ama Temkinli Bir Tablo

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıklamaları, Türkiye ekonomisinin dış dengede önemli bir mesafe katettiğini gösteriyor. Cari açığın 11,5 milyar dolara gerilemesi, dış finansman ihtiyacının azalması ve sürdürülebilirlik hedefleri, son yıllarda uygulanan politikaların olumlu sonuçlar doğurduğuna işaret ediyor. Şimşek’in iyimser tonu, ekonomideki kırılganlıkların azaldığını ve daha güçlü bir yapının inşa edildiğini vurguluyor.

Yine de, küresel ekonomideki belirsizlikler ve iç dinamikler göz önüne alındığında, temkinli bir iyimserlik gerekiyor. Cari açığın yıl boyunca OVP hedefleri dahilinde kalması, hem hükümetin ekonomik yönetim becerisini hem de Türkiye’nin uzun vadeli büyüme potansiyelini test edecek. Şimşek’in belirttiği gibi, sürdürülebilir cari denge ve kaliteli finansman politikaları, bu sürecin başarısında kilit rol oynayacak. Türkiye ekonomisi, bu yolda emin adımlarla ilerlerken, gözler önümüzdeki aylarda açıklanacak yeni verilerde olacak.